سامان در زبان فارسی به معنی حد و مرز و سرحد است و علت آن شاید این بوده که این منطقه مرز شمالی بین استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان می باشد و در زبان ترکی سامان به معنی کاه می باشد و احتمالاً به خاطر کشت گندم و تولید کاه برای تغذیه دامها که در این منطقه فراوان است آن را سامان نامیدند.

محل اولیه سامان قله ای در نزدیکی کوه شیراز در ۳ کیلومتری شهر ایجاد شده است. به طوری که سالخوردگان می گویند عده ای از ایلات به این سرزمین روی آورده و برای خود خانه و سرپناهی بنا کرده اند. قشقایی ها که به سامان مهاجرت کردند در بینشان دوازده برادر به نام های آقا ابراهیم، محمد حسین خان، اسماعیل خان، آقا خلیل، سید احمد بابادی، حاج غلامعلی، آقا علی بابا، علی، شیخ، قارون، آلبگه. این دوازده برادر وقتی به سامان می آیند چون بعد از مدتی سرما فرا می رسد به جز چهار برادر (آقا ابراهیم، محمد حسین خان، اسماعیل خان، آقا خلیل) بقیه به طرف استان فارس کوچ می کنند اما این چهار برادر که باقی می مانند در سامان شروع به ساختن قلعه هایی در اطراف شهر کنونی می کنند. برای مثال آقا ابراهیم قلعه ای در نزدیکی مسجد جامع بنا می کند و او پس از چند سال که از آن کار ساختمان قلعه فراغت حاصل می کند به قشقایی ها که برای تابستان به سامان برای چراندن گوسفندان می آمدند از آنها می خواست که در همین منطقه سکونت کنند و بعضی از آنها مستقر شوند و به همین عنوان شهر توسعه پیدا کرد.
آب آشامیدنی این قلعه به وسیله لوله های که هنوز آثاری از آنها باقی است از کوه برمه در جنوب سامان تامین شده است. هنگام حمله افغان ها به ایران بعد از فتح اصفهان و شکست شاه سلطان حسین صفوی عده ای از افاغنه به سامان می آیند و در آن زمان سامان که از چند قلعه تشکیل شده بود در مقابل آنها تسلیم شدند فقط قلعه ابراهیم خان مقاومت می کند و افغان ها قلعه را محاصره کرده و موفق به فتح آن نمی شوند تا اینکه اسبی از نیرویهای مهاجم به علت تشنگی به محل لوله آبی که قبلاً به آن اشاره شد می رسد چون شامه اسب قوی بود شروع به کندن زمین با سم خود می کند و سر و صدای اسب، افغان ها را کنجکاو می کند در نتیجه زمین را کنده و به لوله سفالی میرسند و از ورود آب به قلعه جلوگیری می کنند و به این ترتیب قلعه ابراهیم خان نیز سقوط می کند. از دیگر قلعه های سامان شاقلعه در نزدیکی خیابان شهید جعفرزاده فعلی و قلعه مهدی و قلعه محمد را می توان نام برد. از دیگر قلعه های سامان حمام یاله است که در سال های اخیر بر اثر هموار کردن زمین قسمتی از مزرعه مقدم آجرهای قدیمی پیدا شد که معلوم شد در گذشته ساختمانی و قلعه در این مکان بوده است. البته این محل به نام حمام یاله معروف است اما به طور دقیق قدمت تاریخی آن مشخص نیست. قلعه مره در سه کیلومتری شمال سامان قرار داشته و اکنون فقط نامی از آن برجای مانده است می گویند اولین مهاجرین از ایل اسماعیل و باقر از ایلات فارس که به سامان آمدند در این محل مستقر شده اند در هر صورت طبق شواهد موجود اولین کسانی که در سامان ساکن شده اند قشقایی ها بوده اند بعد از ساکن شدن این ایلات تعداد ساکنان افزوده شد و مسیر حرکت آنها از فارس به بختیاری به این صورت بوده که ابتدا به سبر کوه سپس به بلداجی و ده آهنگری و از جنوب سامان از کوه برمه وارد شدند اردوگاه آنها شرق سامان بوده این مکان به سر چال معروف است. چند سال قبل بر اثر کندوکاو آثاری از سکونت آنها در این محل پیدا شده از جمله چند قبر و تنور نان. گروهی دیگر که به عرب های جرقویه و پاشورد معروف بودند به سامان آمدند و چند خانوار از آنها در سامان مستقر شدند و در موقع قدرت بختیاری ها این منطقه نیز زیر نفوذ و خوانین قرار گرفت و قلعه ای توسط یکی از این خوانین درست شده است در قسمت شرق سامان معروف به محله ارشاد می باشد که قلعه به وسیله دکتر علی خان بختیار ساخته شده است.
شهر سامان از دیر زمان کانون دانش و عرفان بوده و شعرای نامدار و ادبای بی شماری در دامان خود پروریده است. این مرکز شعر و ادب با مناظر طبیعی بسیار زیبا و زیاد دارای مزایایی است که در کمتر جایی از ایران نظیر آن می توان یافت. سامان دارای آب و هوای معتدل و چشمه سارهای فراوان است.

موقیعیت جغــرافیایی شهرستان:

سامان شهری است که در ۲۰ کیلومتری شمال غربی شهرکرد و ۹۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان واقع است. بنابر این از نظر تقسیمات کشوری تابع استان چهار محال و بختیاری می باشد.

چهار محال عبارت است از چهار بولک به نامهای لار، کیار، گندمان و میزوج. شهر سامان در منطقه لار واقع است و سامان منطقه ایست کوهستانی که جنوب و غرب آن توسط بلندی احاطه شده و در جنوب غربی آن تنگه ای بین دو رشته کوه وجود دارد، که تنها راه ارتباطی سامان با شهر کرد و سایر دهات و شهرهای چهار محال بختیاری محسوب میشود.

ارتفاع شهر سامان از سطح دریاهای عمومی ۱۸۶ متر می باشد، مرز شمالی و شمال شرقی سامان را زاینده رود تشکیل می دهد. این رودخانه در فاصله ۵ کیلومتری سامان در بستر عمیقی عبور میکند و آب رودخانه به هیچ وجه قابل استفاده کشاورزی سامان نمی تواند باشد؛ چون بستر رودخانه دره عمیقی است که آب آن به زمینهای سامان قابل انتقال نیست.

آب و هوا

آب و هوای سامان از نوع آب و هوای معتدل کوهستانی است و دارای زمستانهای سرد و تابستانهای ملایم می باشد، حداکثر درجه حرارت در این شهر به ۳۹  درجه سانتیگراد و حداقل درجه حرارت به ۱۰- درجه سانتیگراد در زمستان می رسد، بارندگیهای این شهر در زمستان و بهار صورت میگیرد. باران سالیانه آن به ۲۵۰ میلیمتر می رسد.

جمعیت

جمعیت شهر سامان طبق سرشماری عمومی سال ۱۳۴۵ به ۶۲۵۸ میرسد این جمعیت از ۱۲۹۱ خانوار تشکیل شده است.